Er was Tournée Minérale en er is Dagen Zonder Vlees, voor respectievelijk een maand zonder alcohol en een maand veggie door het leven gaan. Lieve mensen, vermits de zonder-trend onomstotelijk in de lift zit, heb ik een voorstel waarvan de onversaagde sterke karakters onder ons die altijd in zijn voor maandjes zonder toch wel een beetje bleek om de neus zullen uitslaan. Ik lanceer bij deze: de Maand Zonder Emoticons en Emojis. Een maand lang geen gebruik maken van smileys, duimpjes, pusheens, lachende drollen, kloppende harten en wat er zoal nog in het emo-arsenaal zit.

Hoe ik daarbij kom? Gewoon een zinnetje dat ik in een interview met acteur/regisseur Frank Lammers las: ‘De mens is een taalloos wezen geworden dat met duimpjes duidelijk maakt wat hij bedoelt.’ Meestal, wanneer ik weer eens dit soort kritiek lees, ben ik geneigd om te denken: ‘Geeuw, niks nieuws wat je daar zegt, en zo belangrijk is het nu ook weer niet, toch?’. Deze keer was het anders. Een mengeling van schaamte en ongemakkelijkheid overviel mij. Ik dacht: ‘De man heeft gelijk, toen het zich nog beperkte tot wat knipogen en een uitgestoken tong was het ok, maar nu loopt het zwaar de spuigaten uit’. Nog even en er is een emoticon voor ‘het gevoel dat je overvalt wanneer je in je eentje bij een verlaten bushalte in de regen staat en niet weet of de laatste bus nog komt of je hem net hebt gemist’. Voor taalloosheid valt in mijn geval niet zo gauw te vrezen, denk ik, maar dat de oh zo handige pictogrammetjes impact hebben op mijn communicatie staat als een paal boven water.

Voorbeeldje? In e-mail, chat en sms maak ik haast geen grapjes meer zonder smiley of iets dergelijks erbij. Ik betrap mezelf erop dat ik ben gaan denken dat zonder emoticon het risico  bestaat dat de ander misschien niet doorheeft dat het als grapje bedoeld is. Misschien – oh ramp – wel beledigd gaat zijn zonder dat verzachtende knipoogje. Gesteld dat er wel meer mensen zo redeneren is het niet ondenkbaar dat we op termijn humor of andere emotionele expressie in taal niet meer herkennen als woorden niet worden ondersteund of vervangen door beelden.

Nog eentje? Ik ga ervan uit dat de ander misschien wel denkt dat ik een droogstoppel of een saai oud wijf ben als ik emoticonloos communiceer. En stel vast dat ik die reflex vooral heb in communicatie met mensen die een stuk jonger zijn dan ik.

Nog een derde? Het is oh zo gemakkelijk om gauw even een duimpje of hartje de wereld in te sturen. Soms is het gemeend, maar soms is het ook de vervanging van een lege beleefdheidsformule, het soort fake kirren wat mensen op feestjes doen: ‘oh echt?!’, ‘serieus?’, ‘ah, geweldig!’.

En geef toe, die emo-dinges kunnen ook wel eens doodergerlijk zijn.

Neem nu: blokjes. Ja, blokjes. Jouw foon is niet compatibel met die van een ander en in plaats van het juiste tekeningetje krijg je in een sms alleen maar een stel nietszeggende vierkante blokjes. Alsof iemand probeert om gekneveld het woord tot je te richten, of zoiets.

Verder: overload. De enthousiasteling die het niet kan laten om 7 duivels kijkende smoeltjes te posten terwijl je met één de boodschap ook wel begrepen hebt. Of per se én toeters én bellen én verjaardagstaarten en hartjes en ook nog één of andere idiote kwispelende hond met een strik bij elkaar samplet bij wijze van verjaardagswens. De infantilisering loert om de hoek, of beledig ik nu de -12-jarigen?

Redenen genoeg lijkt mij, voor een maandje zonder. Vanaf nu schrijf ik ‘echt kak, zoiets!’ in plaats van te klikken. Reageer ik verbaal in plaats van een snel duimpje naar iemands kop te gooien, maak ik grapjes zonder die expliciete knipoog. Al mijn communicatiepartners zijn bij deze gewaarschuwd, vat het niet verkeerd op, lieverds. Iemand zin om mee te doen? Be my guest! Wat zeg je? Dat de vergelijking die ik in het begin maakte niet opgaat? Dat je een mojito kan afslaan en aan een gehaktbal kan weerstaan, maar dat emoticons sowieso op je af komen in de communicatie die aan jou gericht is, ook al gebruik jij er zelf geen? Klopt ja, daar moeten we dus nog iets op vinden. Gewoon niet reageren? ‘Watte?’ of ‘pardon?’ zeggen? Meedelen dat jouw foon, tablet of wat dan ook plots geen picto’s meer herkent? Ach, laten we niet te gemeen zijn. Dwang is niet meer van deze tijd. Laten we om te beginnen gewoon de alledaagse helden zijn die het goeie voorbeeld geven. Ze gaat bij deze in, die maand. Start!