Kill your darlings

Meer dan een jaar geleden vroeg ik mij af wat te doen met 59 dagboeken. Ik bedacht strategieën … en voerde maandenlang niet één ervan uit. De dagboeken verhuisden, dat wel. In plaats van ze in een vergeethoek in een kartonnen doos te laten zitten, stapelde ik ze netjes op onderin mijn kleerkast. Ik dacht: als ze in het zicht blijven, kom ik er op een dag wel achter wat ik ermee moet. En in het zicht blijven deden ze. Elke keer als ik een blouse of vestje wilde pakken, lagen ze daar. Netjes, maar ook aanstootgevend. Ik kon ze niet in één keer wegdoen, dat voelde alsof ik mijn verleden in een vuilnisbak zou staan proppen. Maar ze gunden mij ook geen rust, ze gedroegen zich als een te zware maaltijd in een overgevoelige maag.

Het antwoord op de kwellende vraag kwam niet onder de vorm van een aha-erlebnis. Plotse flitsen van inzicht bleven achterwege. Het gebeurde doodgewoon in de praktijk: ik weigerde om het getal van mijn verzamelde dagboeken boven de 59 te laten stijgen. Mijn hele zelf verzette zich ertegen dat de stapels in de kleerkast verder zouden gaan groeien. Het was genoeg. Het vooruitzicht om ooit een bejaard dametje met 135 dagboeken te zijn was ‘too much’.

Stoppen met schrijven dan maar? Nee, natuurlijk niet. Schrijven is zijn, is leven, bestaan. De nieuwe strategie is: met regelmaat dagboeken minimaliseren. Dat gaat in 3 stappen:

  1. Het dagboek helemaal herlezen en daarbij de bladzijden waar ik wat van wil bijhouden een ezelsoortje bezorgen.
  2. De passages op de ezeloortjes-bladzijden overtypen in een document of fotograferen als ze lang zijn.
  3. Al de rest behandelen als oud papier.

Ik geef toe, het vergt tijd. Soms is het meer dan bevreemdend om via het geschrevene als met een teletijdmachine teruggeflitst te worden naar de sfeer, gevoelens, contacten, repetitieve gedachten van vele jaren geleden. En confronterend: bij herlezing is er weinig wat ik wil bijhouden. Dagboeken zijn vaak vergaarbakken van gezeur, geneuzel en donkerte. Een half jaar later maakt het meeste wat je een half jaar eerder hebt gedacht niet zo veel meer uit, daar moeten we niet flauw over doen. Maar dagboeken zijn niet alleen maar de spuwbak des levens. Ze zijn ook – eerder zelden maar zo gaat dat nu eenmaal – de schelp waarin het pareltje groeit. Een gedachte, een inzicht, een observatie waarvan bij herlezing mijn hart zich opent, woorden waarvan ik weet dat ze mij telkens opnieuw een goed gevoel kunnen geven. Het zou contraproductief zijn die weg te gooien.

Intussen heb ik zo een tiental dagboeken geminimaliseerd. Het voelt telkens intens om een heel pak papier dat ik zelf heb volgeschreven te vernietigen. In de wintermaanden stopte ik ze in de kachel. Het had iets gepast dramatisch om de bladzijden te zien blakeren, omkrullen en dan plots oplaaien in de vlammen. Anders dan om ze nuchter tussen platgevouwen karton en oude kranten in de papierbak te stoppen.

De toren onderin de kleerkast is intussen niet verdwenen, maar ik werk eraan. Eigenlijk is het een voorrecht als je de kans krijgt om je verschaalde liefdesverdriet, roestige zelfkwelling en oudbakken zwartgalligheid zo tastbaar op een hoop te vegen en de deur uit te werken. En helemaal heerlijk om dat lichte bestandje vol met de mooiste, helderste stukjes verleden te zien groeien. Ik heb er vertrouwen in: meer dan 59 volle dagboeken worden het nooit meer. Op termijn wordt dit een nuloperatie.