Mag ik het nog eens over de menopauze hebben? Wie zich – testosteronvat zijnde of onder 40 – niet aangesproken voelt, klikt maar gewoon weg. Bij uitbreiding gaat het ook over ouder worden, en daar komen we in ieder geval allemaal zonder uitzondering ooit aan toe.

Ik lees wel eens wat hier en daar – understatement, ik ben een onvervalste letterveelvraat – en als het over de menopauze gaat, valt dit me op: alle auteurs – vrouwelijke auteurs, ik heb eigenlijk nog geen mannelijke auteurs over dit topic gelezen – willen weg van het beeld van die zielige vrouwen die nu onvruchtbaar en dus oud, afgeschreven en on-sexy zijn. Begrijpelijk, en niemand kan daar rouwig om zijn. Dat beeld klopt ook niet, of niet meer. Maar het lijkt wel alsof de menopauze-schrijfsters de beeldvorming dan maar ineens met de hardnekkigheid van een terriër helemaal de andere kant op willen sturen.

Vrouwen van 50+ zijn oh zo sexy, ‘forever young and beautiful’, klaar om met één grote zwiep alle bullshit uit hun leven te schrappen – die knullige man die hen nooit een orgasme heeft bezorgd inbegrepen – en de switch te maken naar een sensationeel-denderende nieuwe levensfase waarin ze plots alle gefrustreerde droompjes die ze nooit gerealiseerd hebben toch zullen doen uitkomen. Misschien overdrijf ik een beetje, maar daar komt het toch wel wat op neer. Het lijkt mij perfect te passen in onze tijdgeest van maakbaarheid. Als je het maar genoeg wil en er hard genoeg voor gaat, is alles mogelijk. Menopauze wordt het zoveelste ding in het vrouwenleven waaraan hard moet gewérkt worden (en vrouwen ploeteren zich doorgaans al te pletter). Alles staat daarbij in het teken van beheersbaarheid en verbetering, en het gaat voornamelijk over het lichaam. Als je het zo eens inschat, moeten vrouwen in de overgang zowat 24 uur per dag bezig zijn: met fysieke oefeningen voor elk verslappend deel van hun lijf, met de juiste supplementen kiezen en ze slikken, met hun borsten en bekkenbodem inspecteren en in topvorm houden, met fillers / botox / een plastische ingreep overwegen en laten uitvoeren, met hun carrière-omslag plannen en hun oerdroom verwezenlijken.

Kortom: actie! Durf dat verleidelijke vijftigers-hoofdje niet te laten hangen! De vlotte woordspelingen zetten het nog eens goed in de verf: ‘menopower’, ‘me? no pauze’. Vrouwen boven de 50 worden ‘wifty’ (Women Over Fifty), en zeg nu zelf, dat klinkt als een kruising tussen speels en lichtjes wuft.

Nu voel ik mij door 50 te worden niet ineens een oud wijf dat maar beter een knotje of een korte bijgekleurde coupe kan hebben en een stel breipennen moet aanschaffen. Maar toch denk ik: waar is de ruimte om bewust te mogen en ook moéten ervaren dat niet alles onder controle kan worden gehouden en te perfectioneren valt? Waarom zegt niemand dat overgaan van vruchtbaarheid en leven kunnen geven naar zachtjes ouder worden en je gezicht en lichaam zien veranderen ook minder leuke kanten heeft die vaak weinig te sturen vallen? Dat het misschien ook wel de bedoeling is dat we dit zo bewust mogelijk ervaren in plaats van elk aspect ervan krampachtig te verdoezelen of meteen te bombarderen met praktische oplossingen.

Ik geef toe dat ik me eerder ook wat blind heb gestaard op alle fysieke menopauze-kwaaltjes die altijd in veel te lange lijstjes worden opgesomd, maar toen ik mij onlangs weken aan een stuk in onverklaarbare somberheid gedompeld voelde, begon het te dagen. De overgang is ook al die gevoelens die horen bij deze scharnierfase in het leven:
bang zijn voor fysieke aftakeling en het onbekende wat in het verschiet ligt,
rouwen om het verlies van jeugdige schoonheid en deuren waarvan je het gevoel hebt dat ze dicht gaan,
boos zijn om de rotkop die je soms in de spiegel ziet of het verslappend vel op je buik dat alle crèmes en wonder-oliën ten spijt nooit meer helemaal stevig wordt,
twijfels over de weg die je naar het heden heeft gevoerd en hoe je verder wil,
verdriet over wat je aanvoelt als mislukkingen en die je blijkbaar maar niet weet te integreren,
onbestemde somberheid over dingen die je niet echt weet te benoemen …

Moet dit soort vervelende dingen opgelost worden met hormoonsubstitutie – want het is toch vooral hormonaal allemaal? – of met aangepaste voeding, oefeningen, pillen en ingrepen? Ik hoop van niet. Ik wil best een vitamientje of plantenextract slikken als ik daarmee de scherpe hoeken wat kan afronden, maar ik hoop dat die fameuze overgang ook doodgewoon mag zijn wat het is: met vallen en opstaan leren om goed ouder te worden, met ook alle intense gevoelens die daarbij horen. Met de realiteit dat een ouder lichaam en gezicht ook heel mooi kunnen zijn, maar dat er hoe dan ook iets verloren gaat wat ons dierbaar en eigen was en we die realiteit recht in de ogen moeten zien. Dat zijn trouwens verouder-taken waar mannen net zo goed voor staan als vrouwen. Bij hen heet het misschien eerder midlife, maar in wezen komt het op hetzelfde neer.

Laat dit dus een pleidooi zijn voor de onverbloembare ‘kut-kantjes’ van de menopauze, de kwetsbaarheid, de lelijkheid, het verlorene. Dat ze er mogen zijn en we niet meteen weer hup-en-flink powerwoman moeten zijn. Als we ze kunnen zien als de modderige bodem waarop ongetwijfeld iets anders en nieuws gaat groeien, kan de overgang naar de volgende levensfase misschien de ‘heilzame depressie’ zijn, waarover Marie de Hennezel het heeft in haar boek over ouder worden ‘De warmte van het hart voorkomt roest’.

Ik ga ervoor.